JAARMAGAZINE 2023
Kwaliteitskader Forensische Zorg
Het Kwaliteitskader beschrijft de geldende norm voor hoogwaardige forensische zorg in Nederland en is met ingang van 1 oktober 2022 in werking getreden doordat het is opgenomen in het openbaar register van het ZiNL (Zorginstituut Nederland). Forensische zorgaanbieders kunnen daarmee aan de slag met de implementatie van het Kwaliteitskader binnen de eigen organisatie. Hiervoor is een periode van 6 jaar uitgetrokken.

5 pijlers
Het Kwaliteitskader Forensische Zorg is gebaseerd op 5 pijlers:
1
Veiligheid en persoonsgerichte zorg
2
Forensisch vakmanschap
3
Organisatie van zorg
4
Samenwerken
5
Informeren over resultaten
Pijler 1: Veiligheid en persoonsgerichte zorg
Deze pijler richt zich op de balans tussen veiligheid aan de ene kant en persoonsgerichte zorg aan de andere kant. Afgelopen jaar heeft Rooyse Wissel de focus gelegd op het risicomanagement binnen het cluster Wonen & Begeleiden, binnen de clusters Klinisch behandelen en Ambulant Behandelen is het risicomanagement reeds geïmplementeerd. Het risicomanagement richt zicht op het huidige gedrag maar ook op mogelijke toekomstige risico’s. Hoe kan een cliënt zo zelfstandig mogelijk wonen binnen de samenleving zonder terug te vallen in risicovol gedrag dan wel recidiveren? Risicovol gedrag wordt altijd in de context waarin het zich afspeelt bekeken en hier wordt dan individueel beleid op gemaakt. Risicotaxatie maakt standaard onderdeel uit van het begeleidings- of behandelplan bij de woonvoorzieningen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van erkende instrumenten. Bij elke client wordt de suïcide-taxatie uitgevoerd middels de SIDAS. Medewerkers zijn getraind om de instrumenten te gebruiken en de signalen te herkennen.
Het signaleringsplan wordt regelmatig geraadpleegd, indien mogelijk wordt samen met de cliënt bekeken in welke fase hij/zij zit. Patiënten en cliënten worden, indien nodig, door sociotherapeuten eraan herinnerd in welke fase ze zitten, soms hebben ze het zelf nog niet in de gaten en dan helpt het signaleringsplan om ze hierop te wijzen. Het signaleringsplan wordt in gezamenlijkheid opgesteld en bijgesteld. Het plan is van de patiënt/cliënt. De evaluatie ervan is gekoppeld aan het behandelplan of begeleidingsplan.
In het cluster Wonen & Begeleiden wordt de verkorte delictanalyse gebruikt bij de cliënten waarvan nog geen delictanalyse aanwezig is. Naastenbeleid
Binnen de Rooyse Wissel wordt binnen Klinisch behandelen en Wonen & Begeleiden veel aandacht geschonken aan het betrekken van de naasten van de patiënt in de behandeling. De therapeutische dienst, specifiek forensisch maatschappelijk werk, screent het netwerk van de patiënt of cliënt. Hierbij wordt bekeken wie uit het netwerk helpend/ondersteunend is bij of misschien wel stagnerend/belemmerend werkt in de behandeling van de patiënt/client. De Rooyse Wissel biedt, binnen de mogelijkheden, ondersteuning aan patiënten/cliënten die relaties van het netwerk willen herstellen. Daar waar mogelijk sluit het netwerk aan bij de bespreking van het behandel- of begeleidingsplan. De patiënt/client heeft mogelijkheden om zijn/haar netwerk op bezoek te laten komen of kan tijdens het verlof naar zijn/haar netwerk toe. Waar nodig wordt systeemtherapie ingezet.
Ambulant behandelen heeft een start gemaakt met de verder ontwikkeling van het naastenbeleid. Het implementatieplan is ontwikkeld en 2024 staan in het teken van de daadwerkelijke implementatie waarbij het hoofddoel is om de rol van naasten te versterken binnen de behandeling van de client en naasten de ondersteuning te bieden die ze nodig hebben.
Pijler 2: forensisch vakmanschap
Deze pijler zorgt ervoor dat professionals, die werken binnen de Forensische Zorg, weten wat er van ze verwacht wordt in termen van methodisch werken, competenties en leerdoelen. Afgelopen jaar is veel geïnvesteerd in het vergroten van forensisch vakmanschap. Zo is een uitgebreid opleidingsplan opgesteld en zijn verschillende leerpaden ontwikkeld. Medewerkers worden ruim in de gelegenheid gesteld om vervolgopleidingen te volgen. Het leer- & managementsysteem is verder geoptimaliseerd. Medewerkers kunnen zichzelf inschrijven voor de deskundigheidsbevordering en/of een online training volgen. De afdeling opleiding is continue aan het onderzoeken of de huidige opleidingen nog voldoen of dat deze geactualiseerd/aangepast dienen te worden. Opleiding worden op maat gemaakt voor de verschillende clusters. Een voorbeeld hiervan is de fysiek en mentale weerbaarheid; elk gebouw, maar ook de doelgroep die daar verblijft/aanwezig is, is anders en vraagt een andere manier van trainen.
Vanuit wetenschappelijk onderzoek is n.a.v. het promotieonderzoek forensische scherpte een training forensische scherpte ontwikkeld, welke in 2024 gegeven wordt aan medewerkers binnen en buiten de Rooyse Wissel.
Komend jaar vindt een verdere doorontwikkeling plaats van deskundigheidsbevordering binnen de FPC. Op welke wijze kan deze zo efficiënt mogelijk plaatsvinden, zonder dat de personele bezetting onder druk komt te staan. De Rooyse Wissel vindt het belangrijk om een integere organisatie te zijn. Integer handelen is niet te definiëren in een allesomvattend systeem van regels en procedures. Het gaat vooral om de cultuur van de Rooyse Wissel en de houding van onze medewerkers. Integer handelen is in sterke mate een kwestie van normen en waarden. Het gedragsprotocol integriteit is afgelopen jaar geactualiseerd; elke medewerker heeft deze ontvangen en elke nieuwe medewerker ontvangt deze bij aanvang van het dienstverband. Onderdeel van integer handelen is de signalenkaart integriteit. De signalenkaart wordt op teamniveau ontwikkeld op basis van de kernwaardes en normen van het team en vaste waardes en normen van de organisatie, waar zowel het gehele team als de individu zich aan kan identificeren. Elke kernwaarde is uitgewerkt in welk gedrag getoond wordt en welke interventie hierop ingezet kan worden. De signalenkaart wordt frequent gebruikt en besproken tijdens de teamvergaderingen. In 2023 is het project Inzet van ervaringsdeskundigheid gestart. Het project richt zich op het ontwikkelen van visie en beleid rondom de inzet van een ervaringsdeskundige. Er is een ervaringsdeskundige in opleiding werkzaam binnen het FPC. Bij de clusters Wonen & Begeleiden en Ambulant behandelen wordt al langer met de inzet van ervaringsdeskundigen gewerkt.
Pijler 3: organisatie van zorg
Pijler 3 beschrijft wat organisaties zelf en/of samen moeten organiseren om kwalitatief goede en veilige Forensische Zorg mogelijk te maken, zowel voor patiënten, cliënten als voor de professionals en de maatschappij. Net als voorgaande jaren heeft in 2023 het leef- en werkklimaat onderzoek plaatsgevonden. Het leefklimaatonderzoek is onder de patiënten en cliënten (ambulant behandelen is hierin niet meegenomen). Voorheen werd het werkklimaat allen uitgezet bij de medewerkers op de behandel- en verblijfsafdelingen en onder de afdelingshoofden en hoofden behandeling. Afgelopen jaar is voor het eerst het werkklimaat afgenomen onder alle medewerkers. Eind 2023 zijn de resultaten gedeeld en 2024 gaan alle teams aan de slag met de resultaten. In oktober 2024 vindt het onderzoek weer plaats. Naast het leefklimaat, wordt bij vertrekkende patiënten en cliënten de exitvragenlijst uitgezet. De vertrekkende patiënt/ cliënt geeft middels maximaal 20 stellingen aan wat hij/zij van zijn/haar verblijf vond. De resultaten dienen weer als input voor mogelijke verbeteringen.
Rooyse Wissel vindt het leren van (bijna) fouten en incidenten belangrijk. Elke medewerker kan dan ook een VIM maken. VIM staat voor Veilig incident melden. De gemelde incidenten worden geanalyseerd en daar waar nodig worden verbetermaatregelen uitgevoerd ter voorkoming van (bijna) fouten en incidenten. In geval van ingrijpende gebeurtenissen/incidenten worden deze middels de SIRE-methodiek geanalyseerd. In 2024 wordt gekeken of de SIRE-methodiek nog steeds passend is voor de organisatie of dat een andere onderzoeksmethode toegepast gaat worden.
Niet alleen Rooyse Wissel krijgt te maken met incidenten, ook collega-instellingen. Afgelopen jaar heeft een analyse plaatsgevonden van enkele inspectierapporten n.a.v. incidenten bij collega tbs-klinieken om na te gaan wat wijzelf van deze incidenten kunnen leren. Op basis van de analyse zijn meerdere verbetermaatregelen getroffen. Naast eigen onderzoeken vinden tevens externe audits en/of inspectiebezoeken bij Rooyse Wissel plaats. Zo heeft de Rooyse Wissel haar hercertificering HKZ behaald, de NEN7510 behouden, heeft de FHIC-audit plaatsgevonden en hebben de locaties Zuid-Limburg, Midden-Limburg en Noord-Limburg van Ambulant Behandelen de CCAF-certificaat behaald.
Pijler 4: samenwerken
Pijler 4 heeft betrekking op de samenwerking tussen en met (zorg)organisaties in de keten van de Forensische Zorg. Voordat een patiënt/client opgenomen wordt binnen de Rooyse Wissel, vindt altijd een intakegesprek plaats. Tijdens dit gesprek ontvangt de patiënt/client veel informatie over de afdeling waar degene wordt opgenomen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van folders en videomateriaal. Voor de FPC is een VR-film ontwikkelt, zodat de patiënt al enigszins kan ervaren hoe het is om in de kliniek te verblijven. De Rooyse Wissel was al deelnemer aan het kwaliteitsnetwerk FPC/K en begin 2023 heeft de reviewdag t.b.v. de 3e cyclus plaatsgevonden. In 2023 heeft tevens de reviewdag van het kwaliteitsnetwerk FPA plaatsgevonden (cyclus 8). Dit was de eerste keer dat de Rooyse Wissel de reviewdag van de FPA heeft georganiseerd (voor 2023 werd dit door Vincent van Gogh gedaan). Tevens is in 2023 besloten om ook deel te nemen aan het kwaliteitsnetwerk BW/MO met de woonvoorzieningen vanuit Wonen & Begeleiden. Juni 2024 vindt daar de reviewdag plaats. Door deel te nemen aan alle drie de kwaliteitsnetwerken kan elke behandel/verblijfsafdeling hieraan meedoen en kunnen we leren van andere instellingen in de betreffende kwaliteitsnetwerken. De Rooyse Wissel levert verschillende bijdrages in diverse projecten van het KFZ: Ondersteuning bij cultuurverandering, Forensische scherpte (projectleider), Toepassing van het responsiviteitsprincipe in de klinische forensische zorg (projectleider), Seksualiteit bij forensisch cliënten met een licht verstandelijke beperking (projectleider) en Doorontwikkeling Helpers en Helden. Daarnaast worden onderzocht in welke mate de afgeronde producten KFZ geïmplementeerd kunnen worden in de dagelijkse werkwijze. Met de omwonenden van onze locaties is laagdrempelig contact. Een aantal keer per jaar worden regio-bijeenkomsten of buurt-bijeenkomsten organiseert. Hierbij worden ontwikkelingen en stand van zaken gedeeld. Tevens opent de Rooyse Wissel jaarlijks haar deuren voor een open dag voor de regio.
Over het Kwaliteitskader Forensische Zorg
Het Kwaliteitskader Forensische Zorg is ontwikkeld door professionals uit het veld, beroepsverenigingen, brancheorganisaties, organisaties van patiënten/cliënten en Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Deze partijen beschrijven hun gedeelde visie over goede forensische zorg en hoe die zorg zich kwalitatief kan blijven ontwikkelen. Het Kwaliteitskader Forensische Zorg helpt professionals om goede, veilige en gepaste zorg te leveren. Het vormt een hulpmiddel bij het maken van keuzes in de praktijk en het helpt hen om samen te leren, te ontwikkelen en te reflecteren en vervolgens te verbeteren. Daarnaast geeft het duidelijkheid aan patiënten en hun naasten, aan de politiek en aan de samenleving over wat kwalitatief goede forensische zorg is. Ook biedt het kader handvatten voor het bepalen van passende tarieven binnen de forensische zorg, waardoor het mogelijk wordt reële prijzen te bepalen voor de geleverde kwaliteit.
Meer informatie vind je hier: https://kwaliteitskaderfz.nl/